28.1. -aĉ- паказвае на пагардлівыя, зняважлівыя адносіны з прычыны знешняга ці фізічнага выгляду: domo — дом, domaĉo — халупа; ĉevalo — конь, ĉevalaĉo — кляча; aĉa — брыдкі, агідны, aĉaĵo — брыдота, паскудства, aĉulo — нікчэмны чалавек, дрэнь.

28.2. -ad- паказвае на працягласць ці шматразовасць дзеяння або стану: promeni — гуляць, promenadi — прагульвацца; instrui — навучаць, instruado — навучанне; pafo — стрэл, pafado — страляніна; lerni — вучыцца, lernado — вучоба.

28.3. -aĵ- азначае прадмет або рэч, якая мае якасць, уласцівасць, прыкмету або якая зроблена з матэрыялу, адзначаным у корані слова: ŝafo — баран, ŝafaĵo — бараніна; ovo — яйка, ovaĵo — яечня; araneo — павук, araneaĵo — павуціна; fluida — цякучы, вадкі, fluidaĵo — вадкасць; nova — новы, novaĵo — навіна; aĵo — рэч, прадмет.

28.4. -an- паказвае на члена якога-небудзь калектыву, жыхара мясцовасці, паслядоўніка ці прыхільніка: vilaĝo — сяло, вёска, vilaĝano — селянін, вясковец; minskano — мінчанін; Kristo — Хрыстос, kristano — хрысціянін; ano — член, anigo — прыём (у арганізацыю), aniĝi — далучыцца, стаць членам.

28.5. -ar- паказвае на сукупнасць аднародных асоб ці прадметаў: folio — ліст, foliaro — лістота, лісце; vorto — слова, vortaro — слоўнік; tendo — палатка, tendaro — лагер; ŝtupo — прыступка, ŝtuparo — лесвіца; gazeto — перыядычнае выданне, gazetaro — друк; aro — сукупнасць, група, arigi — аб’ядноўвацца, групавацца.

28.6. -ĉj- выкарыстоўваецца для ўтварэння памяншальных мужчынскіх імёнаў: Viktoro — Viĉjo, Petro — Peĉjo, Boriso — Boĉjo; patro — бацька, paĉjo — тата, frato — брат, fraĉjo — братка, браток.

28.7. -ebl- паказвае на магчымасць ці прыдатнасць: atingi — дасягаць, atingebla — дасягальны; manĝi — есці, manĝebla — ядомы, прыдатны да яды; legi — чытаць, legebla — чытэльны; ebla — магчымы, eble — магчыма.

28.8. -ec- паказвае на абстрактны стан, якасць ці ўласцівасць: belaпрыгожы, belecoпрыгажосць; bonaдобры, bonecoдабрыня; junaмалады, junecoмаладосць; amikoсябар, amikecoсяброўства; ecoякасць, уласцівасць.

28.9. -eg- паказвае па павелічэнне ці ўзмацненне ступені стану, уласцівасці ці якасці: granda — вялікі, grandega — агромністы; domo — дом, domego — даміна; vento — вецер, ventego — бура; ridi — смяяцца, ridegi — рагатаць; tre — вельмі, дужа, надта, treege — занадта.

28.10. -ej- паказвае на месца з пэўнай уласцівасцю ці прызначэннем: lerni — вучыцца, lernejo — школа; kuiri — гатаваць, kuirejo — кухня; ĉevalo — конь, ĉevalejo — канюшня, стайня; herbo — трава, herbejo — луг; ejo — памяшканне.

28.11. -em- паказвае на схільнасць ці звычку: babili — балбатаць, babilema — балбатлівы; kredi — верыць, kredema — даверлівы; postuli — патрабаваць, postulema — патрабавальны; ema — схільны, прыхільны; emo — схільнасць, прыхільнасць, цяга (да чаго-небудзь); emi — мець схільнасць, любіць (рабіць нешта).

28.12. -end- — неабходнасць, абавязковасць чаго-небудзь:plenumi — выканаць, plenumenda — нешта, што патрабуе выканання; la legenda libro — кніга, якую трэба абавязкова прачытаць; enda — абавязковы.

28.13. -er- — састаўная часцінка чаго-небудзь: sablo — пясок, sablero — пясчынка; fajro — агонь, fajrero — іскра; polvo — пыл, polvero — пылінка; mono — грошы, monero — манета; ero — часцінка.

28.14. -estr- — начальнік, кіраўнік: ŝipoкарабель, ŝipestroкапітан (карабля); urboгорад, urbestroмэр, бургамістр; estroначальнік, шэф; estraro — праўленне, начальства; estradoпраўленне, кіраўніцтва (працэс); estraranoчлен праўлення; estriбыць за начальніка, начальстваваць, кіраваць.

28.15. -et- — памяншэнне велічыні ці ступені якасці: filo — сын, fileto — сыночак; vojo — дарога, vojeto — сцяжынка; ridi — смяяцца, rideti — усміхацца; rivero — рака, rivereto — ручай; eta — малюсенькі.

28.16. -id- — дзіця, нашчадак: koko — певень, kokido — кураня; ĉevalo — конь, ĉevalido — жарабя; kato — кот, katido — кацяня; ido — нашчадак.

28.17. -ig- — рабіць якім-небудзь, прымусіць рабіць: akraвостры, akrigiвастрыць; belaпрыгожы, beligiупрыгожваць; ridiсмяяцца, ridigiсмяшыць; drinkiпіць (алкаголь), drinkigiспойваць; unuадзін, unuigiаб’ядноўваць; edzoмуж, edzigiажаніць; igiпрымусіць.

28.18. -iĝi- — рабіцца або стаць якім-небудзь: belaпрыгожы, beligi(па)прыгажэць; blankaбелы, blankigiпабялець; pala — бледны, paliĝiпабляднець; sidiсядзець, sidiĝiсадзіцца; iĝiрабіцца.

28.19. -il- — прылада, інструмент, сродак: tranĉiрэзаць, tranĉiloнож; flugiлётаць, flugiloкрыло; plugiараць, plugiloплуг; pesiузважваць, pesiloвагі; peziважыць, peziloгіра; iloпрылада, сродак, інструмент.

28.20. -in- — азначае істоту жаночага полу: viro — мужчына, virino — жанчына; knabo — хлопчык, knabino — дзяўчынка; koko — певень, kokino — курыца; bovo — бык, bovino — карова; avo — дзед, avino — баба.

28.21. -ind- — варты, які заслугоўвае чаго-небудзь: laŭdiхваліць, laŭdindaпахвальны, які заслугоўвае пахвалы; legiчытаць, legindaварты прачытання, indaварты, indecoвартасць.

28.22. -ing- — рэч, у якую што-небудзь устаўлена: plumo — пяро, plumingoручка (пісаць); kandeloсвечка, kandelingoпадсвечнік, жырандоль.

28.23. -i- паказвае краіну, населеную народом, які названы ў корані слова: germano — немец, Germanio — Германія; franco — француз, Francio — Францыя.

28.24. -ism- — вучэнне, палітычная дактрына ці сістэма, рэлігійная догма ці напрамак у навуцы і мастацтве: komunismo — камунізм, kristanismo — хрысціянства, futurismo — футурызм.

28.25. -ist- паказвае на прафесію ці занятак або на прыналежнасць да якога-небудзь руху ці цячэння: esperantisto — эсперантыст; kanti — пець, kantisto — спявак; instrui — навучаць, instruisto — настаўнік.

28.26. -nj- выкарыстоўваецца для ўтварэння памяншальных жаночых імёнаў ці назваў: Maria — Марыя, Manjo — Маня; Sofia — Сафія, Sonjo — Соня; patrino — маці, patrinjo, panjo — мама; avino — баба, avinjo — бабулька.

Заўвага: Суфіксы: -nj- і -ĉj- (гл. пр. 28.6) па свайму сэнсу набліжаюцца да суфікса -et- (гл. пр. 28.15), але ўжыванне апошняга больш шырэйшае: patrinoмаці, panjo, patrinjo, patrinetoмама, мамка, мамачка.

28.27. -obl- ужываецца для ўтварэння кратных лічэбнікаў: dua — другі, duobla — двайны; tria — трэці, triobla — трайны, trioble — тройчы.

28.28. -on- ужываецца для ўтварэння дробавых лічэбнікаў: du — два, duono — палавіна, палова; tri — тры, triono — трэць, траціна; kvar — чатыры, kvarono — чвэрць, чвэртка; kvin sesonoj — пяць шостых.

28.29. -op- ужываецца для ўтварэння зборных лічэбнікаў: duope — удвух, triope — утрох, triopo — тройня.

28.30. -uj- мае тры значэнні: а) паказвае на ёмістасць для чаго-небудзь: mono — грошы, monujo — кашалёк, партаманет; inko — чарніла, атрамант, inkujo — чарніліца; pipro — перац, piprujo — перачніца; б) азначае дрэва па пладах яго: pomo — яблык, pomujo — яблыня; piro — груша (плод), pirujo — груша (дрэва). У гэтым значэнні могуць выступаць і складаныя словы: pomarbo — яблыня, pirarbo — груша (дрэва), у якіх слова arbo выступае як частка складанага слова; в) азначае краіну, заселеную народам, паказаным у корані слова: hungaro — венгр, Hungarujo — Венгрыя. У гэтым значэнні выступае таксама больш інтэрнацыянальны суфікс -i-, а таксама складаныя словы са словам lando (краіна): Germanio, Germanujo, Germanlando — Германія, Нямеччына; Polio, Polujo, Pollando — Польшча.

Заўвага: У сувязі з тым, што гэты суфікс мае тры значэнні, можа ўзнікаць сэнсавае супадзенне значэнняў: teujo 1. гарбатніца, чайніца (ёмістасць для чаю, гарбаты); 2. чайнае дрэва. Але пры неабходнасці гэтага можна пазбегнуць, замяніўшы слова з суфіксам на складанае слова: teskatoletoпачак для чаю, tearbetoчайнае дрэўца.

28.31. -ul- паказвае на асобу, якая валодае якасцю, паказанай у корані слова: bela — прыгожы, belulo — прыгажун, belulino — прыгажуня: antaŭ — перад, antaŭulo — папярэднік; labori — працаваць, laborulo — працаўнік.

28.32. -um- не мае акрэсленага значэння, таму адвольна карыстацца ім нельга. Словы з гэтым суфіксам звычайна паказаны ў слоўніках: aeroпаветра, aerumiправетрываць; buŝoрот, морда, buŝumoнаморднік; bruliгарэць, brulumi — запаляцца; folioліст, foliumiгартаць; gustoсмак, gustumiсмакаваць, каштаваць; kalkanoпятка, kalkanumoабцас; koloшыя, kolumoкаўнер; kolomboголуб, kolombumiбуркаваць; krucoкрыж, krucumiраспінаць, раскрыжоўваць, крыжаваць; lotiкінуць жэрабя, lotumiразыгрываць; malvarmaхалодны, malvarmumiпрастуджвацца; mastroгаспадар, mastrumiгаспадарнічаць, mastrumoгаспадарка.